الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه یکی از شناخته‌شده‌ترین و معتبرترین الگوهای معکوس در تحلیل تکنیکال است که در بازارهای مالی برای پیش‌بینی تغییرات روند استفاده می‌شود. این الگو که به‌ویژه در تحلیل قیمت سهام، فارکس و ارزهای دیجیتال کاربرد دارد، نشان‌دهندۀ یک تغییر بزرگ در جهت قیمت است و می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا نقاط بحرانی برای ورود یا خروج از بازار را شناسایی کنند. الگوی سر و شانه به‌طور معمول پس‌از یک روند صعودی یا نزولی شکل می‌گیرد و نشان‌دهندۀ احتمال معکوس‌شدن روند قبلی است. در این مقاله به بررسی ویژگی‌های این الگو، نحوه شناسایی آن و کاربردهای آن در استراتژی‌های معاملاتی پرداخته خواهد شد.

الگوی سر و شانه چیست؟

الگوی سر و شانه یک الگوی قیمتی در تحلیل تکنیکال است که نشان‌دهندۀ تغییر روند از صعودی به نزولی یا برعکس است. این الگو از سه بخش تشکیل شده است: شانه اول (یک قله)، سر (یک قله بلندتر از شانه‌ها) و شانه دوم (یک قله مشابه شانه اول). این الگو به‌طور معمول پس‌از یک روند صعودی یا نزولی شکل می‌گیرد و زمانی که قیمت از خط گردن که از اتصال نقاط پایین دو شانه عبور می‌کند، شکسته می‌شود، نشان‌دهندۀ احتمال تغییر روند است. به‌طورکلی، الگوی سر و شانه زمانی معتبر است که قیمت پس‌از شکست خط گردن حرکت معکوس به‌سمت جهت مخالف را آغاز کند.

نکات مثبت تشخیص الگوی سر و شانه در ارز دیجیتال بیت کوین

زمانی که این الگو به‌درستی شناسایی شود، می‌تواند نقاط ورود و خروج دقیقی را برای سرمایه‌گذاران فراهم کند و به آن‌ها کمک کند تا از حرکت‌های بزرگ قیمت در جهت مخالف بهره‌برداری کنند. یکی از ویژگی‌های برجسته الگوی سر و شانه این است که پس‌از تکمیل آن و شکست خط گردن، معمولاً حرکت قیمت در جهت معکوس نسبت به روند قبلی قوی و قابل‌پیش‌بینی است؛ بنابراین، تحلیل این الگو برای مدیریت ریسک و افزایش دقت در تصمیم‌گیری‌های معاملاتی بسیار مفید است؛ زیرا سیگنال‌های آن می‌توانند به‌عنوان مبنای استراتژی‌های معاملاتی در بازارهای مختلف از جمله سهام، فارکس و ارزهای دیجیتال استفاده شوند.

اجزای الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه از چهار جزء اصلی تشکیل شده است که هرکدام نقش خاصی در شناسایی و تفسیر تغییرات روند قیمت ایفا می‌کنند. درک دقیق این اجزا برای معامله‌گران ضروری است زیرا هر یک از این بخش‌ها سیگنال‌هایی را برای پیش‌بینی روند آینده بازار ارائه می‌دهند. در ادامه به توضیح هر یک از اجزای این الگو پرداخته می‌شود.

سر

سر که بلندترین قله در الگوی سر و شانه است، نمایانگر اوج قیمت در روند فعلی است. در الگوی سر و شانه معمولی، این قسمت پس‌از یک حرکت صعودی قوی شکل می‌گیرد و نشان‌دهندۀ بالاترین نقطه در روند صعودی قبلی است. پس‌از سر، قیمت به‌طور موقت کاهش می‌یابد و به نقطه پایینی می‌رسد که شانه چپ را تشکیل می‌دهد. این بخش از الگو معمولاً بیشترین قدرت و هیجان بازار را نشان می‌دهد؛ چراکه اوج قیمت به‌دلیل فشار زیاد خریداران ایجاد می‌شود. شکست این سطح می‌تواند سیگنال تغییر روند را به‌دنبال داشته باشد.

شانه چپ

شانه چپ اولین قله‌ای است که پس‌از رشد اولیه قیمت در روند صعودی شکل می‌گیرد. این شانه به‌طور معمول از سر کوتاه‌تر است و نشان‌دهندۀ این است که قدرت خرید خریداران در حال کاهش است. در این مرحله، فشار فروش شروع به وارد‌شدن به بازار می‌کند و قیمت کاهش می‌یابد. این کاهش قیمت موجب تشکیل یک کف می‌شود که به‌عنوان نقطه‌ای برای رسم خط گردن به کار می‌رود. شانه چپ معمولاً همان‌طور که گفته شد، بالاتر از کف قبلی خود است و در این قسمت، بازار در حال آزمون نقاط حمایتی است.

شانه راست

شانه راست همانند شانه چپ، یک قله دیگر است که پس‌از تشکیل سر شکل می‌گیرد؛ اما تفاوت آن با شانه چپ این است که معمولاً قیمت پس‌از عبور از سر، برای مدت‌زمان کوتاهی بالا می‌رود و سپس دوباره شروع به کاهش می‌کند. شانه راست معمولاً کوتاه‌تر از سر است و نشان‌دهندۀ ضعف بیشتر خریداران در بازار است. مهم‌ترین نکته در شانه راست این است که قیمت نمی‌تواند به سطح بالاتر از سر برسد که این ناتوانی در شکست سطح مقاومتی، نشانه‌ای از ضعیف‌شدن روند صعودی و احتمال معکوس‌شدن روند است. زمانی که قیمت از خط گردن پایین می‌رود، الگو تکمیل می‌شود و سیگنال تغییر روند به‌سمت نزولی صادر می‌شود.

خط گردن

خط گردن یکی از مهم‌ترین اجزای الگوی سر و شانه است که از اتصال دو کف (کف‌های بین شانه چپ و شانه راست) ایجاد می‌شود. این خط معمولاً به‌صورت افقی یا با شیب اندک رسم می‌شود و نقش حمایت یا مقاومت را بازی می‌کند. هنگامی که قیمت به‌طور قطعی از خط گردن عبور کند، به‌ویژه اگر این حرکت با حجم بالای معاملات همراه باشد، سیگنالی قوی برای تغییر روند از صعودی به نزولی است. در الگوی سر و شانه معکوس، خط گردن به‌عنوان یک مقاومت عمل می‌کند و هنگامی که شکسته می‌شود، نشان‌دهندۀ احتمال تغییر روند از نزولی به صعودی است.

الگوی سر و شانه معکوس نیز مشابه همین الگو است و شامل اجزای مهمی خواهد بود.

الگوی سر و شانه استاندارد

الگوی سر و شانه استاندارد یکی از الگوهای معکوس قیمت است که معمولاً پس‌از یک روند صعودی قوی شکل می‌گیرد. این الگو شامل سه بخش اصلی است: شانه چپ، سر و شانه راست که به‌طور متمایز در نمودار قیمتی نمایش داده می‌شوند. در این الگو، پس‌از یک روند صعودی، قیمت به‌طور موقت کاهش می‌یابد و اولین قله (شانه چپ) شکل می‌گیرد. سپس، قیمت مجدداً صعود کرده و به اوج جدیدی می‌رسد (سر)؛ اما نمی‌تواند از این سطح عبور کند و دوباره کاهش می‌یابد.

پس‌از آن، قیمت یک بار دیگر به‌سمت بالا حرکت می‌کند تا شانه راست را شکل دهد؛ ولی نمی‌تواند به ارتفاع سر برسد. در نهایت، زمانی که قیمت از خط گردن که به‌طور معمول از اتصال دو کف (کف‌های شانه چپ و شانه راست) رسم می‌شود، عبور می‌کند، سیگنال تغییر روند به نزولی صادر می‌شود. این الگو نشان‌دهندۀ ضعف در روند صعودی است و احتمالاً قیمت وارد روند نزولی می‌شود.

الگوی سر و شانه معکوس

الگوی سر و شانه معکوس دقیقاً برعکس الگوی سر و شانه استاندارد عمل می‌کند و معمولاً پس‌از یک روند نزولی شکل می‌گیرد. در این الگو، شانه چپ و سر ابتدا در یک روند نزولی شکل می‌گیرند که به‌طور موقت کاهش قیمت را نشان می‌دهند. سپس، قیمت شروع به صعود کرده و به سطح بالاتری می‌رسد (سر)؛ اما نمی‌تواند از این سطح عبور کند و دوباره کاهش می‌یابد. پس‌از آن، قیمت مجدداً بالا می‌رود تا شانه راست را تشکیل دهد؛ اما این بار نمی‌تواند به پایین‌ترین نقطه سر برسد.

زمانی که قیمت از خط گردن که معمولاً از اتصال دو کف بین شانه چپ و شانه راست تشکیل می‌شود، عبور می‌کند، سیگنال تغییر روند از نزولی به صعودی صادر می‌شود. این الگو نشان‌دهندۀ قدرت جدید در بازار است و احتمال ادامه روند صعودی را افزایش می‌دهد. الگوی سر و شانه معکوس معمولاً در بازارهای نزولی استفاده می‌شود تا پیش‌بینی کنند که روند نزولی به پایان رسیده است و روند صعودی جدید آغاز خواهد شد.

الگوهای پیچیده (سر و شانه دو قلو، گسترده، فشرده)

الگوهای پیچیده سر و شانه به‌طورکلی شکل‌های خاصی از الگوی سر و شانه هستند که ویژگی‌های متفاوت و متفاوت‌تری از نظر زمان، حجم و نحوه شکستن خط گردن دارند. یکی از این الگوها، الگوی “سر و شانه دو قلو” است. در این الگو، پس‌از شکل‌گیری سر و شانه چپ، به‌جای اینکه شانه راست یک قله جدید بسازد، قیمت یک بار دیگر به اوج مشابه سر می‌رسد، سپس کاهش می‌یابد و پس‌از آن شانه راست شکل می‌گیرد. در این الگو، شکست خط گردن پس‌از دو تلاش برای عبور از سطح حمایت انجام می‌شود و نشان‌دهندۀ قدرت بیشتر در تغییر روند است.

به‌طورکلی، الگوهای پیچیده سر و شانه می‌توانند به‌طور دقیق‌تری در پیش‌بینی تغییرات بزرگ قیمت و روندهای بازار به معامله‌گران کمک کنند و این ویژگی‌ها آن‌ها را به ابزارهای قدرتمندی برای تحلیل روندهای پیچیده تبدیل می‌کند.

تفسیر الگوی سر و شانه

هدف قیمتی الگوی سر و شانه معمولاً براساس فاصله میان سر و خط گردن محاسبه می‌شود. به این صورت که این فاصله از نقطه شکست خط گردن به پایین (در الگوی سر و شانه استاندارد) یا به بالا (در الگوی سر و شانه معکوس) کشیده می‌شود. این فاصله نشان‌دهندۀ هدف قیمتی احتمالی است که می‌توان به‌عنوان یک نقطه تقریبی برای توقف یا اصلاح قیمت درنظر گرفت. این محاسبات به معامله‌گران کمک می‌کند تا استراتژی‌های ورود و خروج خود را به‌طور مؤثرتر برنامه‌ریزی کنند و نقاط سودآور را شناسایی کنند.

بهترین اندیکاتور برای تأیید الگوی سر و شانه

بهترین اندیکاتور برای تأیید الگوی سر و شانه، اندیکاتور حجم معاملات است. حجم معاملات به‌ویژه در هنگام شکست خط گردن از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر حجم معاملات در زمان شکست به‌طور قابل‌توجهی افزایش بیاید، این امر می‌تواند تأییدی قوی بر اعتبار الگوی سر و شانه باشد. افزایش حجم نشان‌دهندۀ علاقه و فشار بیشتر از سوی بازار به تغییر روند است و تأثیرگذارترین سیگنال برای تأیید الگو است.

علاوه‌بر حجم، اندیکاتور RSI (شاخص قدرت نسبی) نیز می‌تواند به‌عنوان یک تأییدکننده مفید برای الگوی سر و شانه استفاده شود. هنگامی که RSI در محدوده اشباع خرید یا اشباع فروش قرار دارد، می‌تواند نشان‌دهندۀ ضعف در روند جاری و تأییدی بر احتمال معکوس‌شدن روند باشد. به‌طور مثال، اگر RSI در نواحی اشباع خرید قرار بگیرد و الگوی سر و شانه استاندارد تکمیل شود، این می‌تواند سیگنال فروش قوی‌تری را ارائه بدهد.

همچنین، اندیکاتور MACD می‌تواند به‌عنوان یک تأییدیه دیگر برای الگوی سر و شانه عمل کند. زمانی که MACD از خط سیگنال عبور می‌کند و این عبور با شکست خط گردن هم‌زمان باشد، می‌تواند تأییدی قوی برای تغییر روند باشد. این اندیکاتور نشان‌دهندۀ تغییرات در حرکت میان‌مدت و بلندمدت قیمت است و هنگامی که با الگوی سر و شانه ترکیب می‌شود، دقت پیش‌بینی‌ها را افزایش می‌دهد.

در نهایت، ترکیب این اندیکاتورها همراه با تحلیل حجم معاملات و رفتار قیمت در اطراف خط گردن می‌تواند به تأیید الگوی سر و شانه کمک کند و به معامله‌گران این اطمینان را بدهد که تغییر روند احتمالی معتبر است.

هدف قیمتی الگوی سر و شانه را چگونه محاسبه کنیم؟

هدف قیمتی الگوی سر و شانه را می‌توان با استفاده از فاصله عمودی میان بالاترین نقطه (سر) و خط گردن محاسبه کرد. در ادامه روش گام‌به‌گام برای محاسبه هدف قیمتی آورده شده است:

• شناسایی سر و خط گردن: ابتدا باید الگوی سر و شانه را شناسایی کرده و سه بخش اصلی آن را مشخص کنید: شانه چپ، سر و شانه راست. سپس خط گردن را که از اتصال دو کف بین شانه‌ها عبور می‌کند، رسم کنید.
• محاسبه فاصله بین سر و خط گردن: فاصله عمودی بین بالاترین نقطه سر (که اوج قیمت است) و خط گردن را محاسبه کنید. این فاصله نشان‌دهندۀ اندازه حرکت قیمت پس‌از شکست خط گردن است.
• ترسیم هدف قیمتی: پس‌از شکست خط گردن، فاصله محاسبه‌شده را از نقطه شکست خط گردن اندازه‌گیری کنید. در الگوی سر و شانه استاندارد (در روند صعودی)، این فاصله را از نقطه شکست خط گردن به پایین می‌کشید تا هدف قیمتی نزولی را به دست آورید. در الگوی سر و شانه معکوس (در روند نزولی)، این فاصله را از نقطه شکست خط گردن به بالا می‌کشید تا هدف قیمتی صعودی را به دست آورید.

به‌طور مثال، اگر فاصله میان سر و خط گردن ۵۰ واحد باشد، پس‌از شکست خط گردن، هدف قیمتی برای حرکت نزولی (در الگوی استاندارد) ۵۰ واحد پایین‌تر از خط گردن خواهد بود. این هدف قیمتی یک پیش‌بینی تقریبی است و ممکن است در بازارهای واقعی به‌دلیل نوسانات، تغییرات حجم و دیگر عوامل خارجی، به‌طور دقیق محقق نشود؛ بنابراین، استفاده از سایر اندیکاتورها و تحلیل‌ها برای تأیید این هدف قیمتی بسیار مهم است.

خطاهای رایج در تشخیص الگوی سر و شانه

در ادامه یک جدول جامع از خطاهای رایج در تشخیص الگوی سر و شانه آورده شده است:

خطاهای رایج	توضیحات
عدم شناسایی کامل اجزای الگو	یکی از خطاهای رایج این است که معامله‌گران ممکن است شانه‌ها یا سر را به‌طور دقیق شناسایی نکنند. این خطا می‌تواند منجر به برداشت نادرست از شکل‌گیری الگو و سیگنال‌های اشتباه شود.
فراموش‌کردن تأیید حجم معاملات	حجم معاملات یکی از اجزای مهم در تأیید الگوی سر و شانه است. اگر حجم معاملات هنگام شکست خط گردن افزایش نیابد، ممکن است الگو معتبر نباشد. این عدم توجه به حجم می‌تواند منجر به سیگنال‌های کاذب شود.
شکست زودهنگام خط گردن	برخی از معامله‌گران ممکن است شکست خط گردن را پیش‌از تأیید نهایی و بدون مشاهده حرکت قوی قیمت در جهت شکسته‌شده تشخیص بدهند. این اشتباه می‌تواند منجر به ورود به موقعیت‌های اشتباه شود.
در نظر نگرفتن روند کلی بازار	الگوی سر و شانه ممکن است تنها در یک روند خاص (مثلاً در روند صعودی یا نزولی) معتبر باشد. اگر بازار در وضعیت بی‌ثباتی باشد یا روند کلی ناپایدار باشد، احتمال وقوع خطا در پیش‌بینی زیاد است.
شکست قیمت به‌طور غیرمنتظره (شکست‌های جعلی)	گاهی اوقات قیمت به‌طور موقتی از خط گردن عبور می‌کند اما سپس به عقب بازمی‌گردد. این شکست‌های جعلی می‌تواند معامله‌گران را فریب بدهد. برای جلوگیری از این خطا، استفاده از تأییدیه‌های دیگر ضروری است.
عدم تطابق با زمان‌بندی مناسب	الگوی سر و شانه معمولاً در بازه‌های زمانی بلندتر بیشتر اعتبار دارد. شناسایی این الگو در نمودارهای زمانی کوتاه‌مدت می‌تواند موجب ایجاد سیگنال‌های اشتباه و پرریسک شود.
عدم رعایت نسبت‌های دقیق	برخی از معامله‌گران ممکن است نسبت‌های صحیح بین سر و شانه‌ها و خط گردن را رعایت نکنند. این عدم دقت در محاسبات می‌تواند منجر به تشخیص نادرست الگو و هدف قیمتی نادرست شود.
تجاهل به شرایط بازار (اخبار، رویدادها)	بسیاری از عوامل خارجی مانند اخبار اقتصادی، سیاسی یا رویدادهای غیرمنتظره می‌توانند تأثیر زیادی بر روند بازار داشته باشند. بی‌توجهی به این شرایط می‌تواند باعث خطا در تشخیص الگو شود.
استفاده‌نکردن از ابزارهای مکمل	برای تأیید الگوی سر و شانه، استفاده از اندیکاتورها مانند RSI، MACD یا تحلیل حجم معاملاتی ضروری است. استفاده‌نکردن از این ابزارها می‌تواند باعث کاهش دقت تشخیص الگو شود.
فراموش‌کردن مدیریت ریسک	حتی اگر الگوی سر و شانه به‌درستی تشخیص داده شود، عدم رعایت مدیریت ریسک و تعیین حد ضرر می‌تواند منجر به ضررهای سنگین شود. بسیاری از معامله‌گران به این نکته توجه نمی‌کنند.

این خطاها نشان می‌دهند که شناسایی الگوی سر و شانه به‌تنهایی کافی نیست و برای انجام تحلیل دقیق و تصمیم‌گیری‌های مؤثر باید از ابزارهای تکمیلی و مدیریت ریسک مناسب استفاده کرد.

کدام دسته از تریدرها می‌توانند از الگوی سر و شانه بهره ببرند؟

الگوی سر و شانه می‌تواند برای انواع مختلف تریدرها مفید باشد؛ اما بیشتر برای تریدرهایی که استراتژی‌های میان‌مدت و بلندمدت دارند، مناسب است. تریدرهای سوئینگ تریدر که به‌دنبال شناسایی تغییرات روند در بازار هستند، می‌توانند از این الگو بهره‌برداری کنند؛ زیرا الگوی سر و شانه معمولاً نشان‌دهندۀ تغییرات بزرگ در روند است و می‌تواند فرصت‌های خوبی برای ورود و خروج از بازار فراهم کند. همچنین، تریدرهای روندی که تمایل دارند در جهت روند اصلی بازار حرکت کنند، می‌توانند از این الگو برای شناسایی نقطه‌های مناسب برای ورود به معاملات و خروج از موقعیت‌ها استفاده کنند.

همچنین تریدرهای تحلیل‌گر تکنیکال که به‌دنبال استفاده از الگوهای قیمتی و ابزارهای تحلیلی هستند، می‌توانند این الگو را به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی خود در تحلیل روندهای بازار درنظر بگیرند. این الگو درصورتی‌که به‌درستی شناسایی شود و تأییدیه‌های مناسب از اندیکاتورها یا حجم معاملات همراه آن باشد، می‌تواند سیگنال‌های بسیار مؤثری برای معامله‌گران فراهم کند. در نهایت، تریدرهایی که در بازارهای با نوسانات بالا فعالیت می‌کنند نیز می‌توانند از این الگو برای شناسایی تغییرات سریع در جهت روند استفاده کنند.

پراپ FORFX

پراپ FORFX نمونه از پراپ فرم های معتبر است که با بروکر معتبر Opofinanceهمکاری می‌کند. بروکر Opofinance که در سال ۲۰۲۰ در سنت وینسنت و گرنادین‌ها تأسیس شده، اخیراً مجوز ASIC را دریافت کرده است. این همکاری میان FORFX و Opofinance به ارائه برنامه‌های مختلفی برای تریدرها در حوزه پراپ تریدینگ منجر شده است. از جمله برنامه‌های اصلی این پراپ فرم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• طرح حساب دمو: این طرح شامل دو مدل چالش است. مدل اول با نام «حرفه‌ای» به تریدرها این امکان را می‌دهد که از بین تنظیمات ریسک نرمال و پر ریسک، گزینه‌ای را که با استراتژی آن‌ها سازگار است، انتخاب کنند.
• مدل فوق‌حرفه‌ای: این مدل نیز شامل تنظیمات ریسک نرمال و پر ریسک مشابه مدل حرفه‌ای است؛ اما با دو تفاوت اصلی. اول در مدل فوق‌حرفه‌ای، تقسیم سود به میزان ۹۰ درصد است و دوم در این مدل تریدرها می‌توانند از امکان تکرار رایگان استفاده کنند؛ هرچند که باید توجه داشته باشید که فور‌اف‌ایکس یک پراپ تریدینگ رایگان نیست.

یکی از ویژگی‌های برجسته این همکاری، برنامه حساب لایو است که به تریدرها اجازه می‌دهد با استفاده از حساب شخصی خود در چالش‌های پراپ شرکت کنند. در این طرح، نیازی به خرید جداگانه چالش نیست و تنها کافی است که تریدرها حساب پراپ خود را در بروکر Opofinance افتتاح و مبلغ موردنظر را واریز کنند. پس‌از واریز مبلغ، حساب فعال شده و چالش با انجام اولین معامله آغاز می‌شود. در صورت موفقیت در این چالش، حساب تریدر به حساب فاند شده تبدیل خواهد شد.

سخن پایانی

الگوی سر و شانه یکی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین الگوهای معکوس قیمت در تحلیل تکنیکال است که می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا تغییرات عمده در روند بازار را شناسایی کنند. این الگو در دو نوع استاندارد و معکوس ظاهر می‌شود و هرکدام سیگنال‌های خاصی برای خرید یا فروش فراهم می‌آورند. الگوی سر و شانه به‌ویژه زمانی مؤثر است که به‌درستی شناسایی شود و از تأییدیه‌های مناسب همچون حجم معاملات و اندیکاتورهای تکنیکال برای افزایش دقت استفاده گردد. این الگو به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای پیش‌بینی تغییر روند به تحلیل‌گران کمک می‌کند تا نقاط ورود و خروج استراتژیک را شناسایی کرده و ریسک معاملات خود را کاهش بدهند.

بااین‌حال، برای بهره‌برداری بهینه از این الگو، توجه به خطاهای رایج در شناسایی و تأیید آن ضروری است. تریدرهایی که در بازه‌های زمانی بلندمدت فعالیت دارند، می‌توانند بیشترین بهره را از این الگو ببرند؛ زیرا الگوی سر و شانه معمولاً در روندهای بزرگ‌تر و بازارهای با نوسانات بیشتر مؤثرتر است. در نهایت، برای کاهش خطا و اطمینان از صحت تحلیل‌ها، استفاده از ابزارهای مکمل و مدیریت ریسک مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. با رعایت این اصول، الگوی سر و شانه می‌تواند به یکی از ابزارهای اصلی برای تصمیم‌گیری‌های موفق در بازارهای مالی تبدیل شود.

منابع: + +